Teknoloji Bağımlılığı
Dijital çağın yeni bağımlılık türü - Belirtiler, riskler ve sağlıklı teknoloji kullanımı
Teknoloji Bağımlılığı Nedir?
Teknoloji veya dijital bağımlılık, kişinin dijital cihazları (akıllı telefon, tablet, bilgisayar), internet, sosyal medya veya dijital oyunları kontrolsüz bir şekilde kullanması ve bu kullanımın günlük yaşamını, ilişkilerini ve sorumluluklarını olumsuz etkilemesi durumudur.
Özellikle gençler arasında hızla yayılan bu bağımlılık türü, dopamin salınımını tetikleyen anlık ödüller (beğeniler, bildirimler, oyun başarıları) nedeniyle davranışsal bağımlılık kategorisindedir.
📊 İstatistikler
- • Türkiye'de gençlerin %67'si günde 5+ saat sosyal medya kullanıyor
- • Ortalama kişi günde 150+ kez telefonunu kontrol ediyor
- • Gençlerin %45'i telefonları olmadan panik hissediyor
Dijital Bağımlılık Türleri
Instagram, TikTok, Twitter gibi platformlarda aşırı zaman geçirme, sürekli bildirim kontrol etme
Bilgisayar veya mobil oyunlarda kontrolsüz zaman harcama, gerçek yaşamı ihmal etme
Sürekli internette gezinme, video izleme, haberleri takip etme ihtiyacı
Telefonsuz hiçbir yere gidememe, sürekli telefonu kontrol etme (nomofobi)
Belirtiler
Dijital cihazları kullanmadığında huzursuzluk, gerginlik veya sinirlilik
Kullanım süresini kontrol edememe ve sürekli artırma ihtiyacı
Dijital cihazlardan uzak kaldığında yoksunluk belirtileri
Sosyal aktivitelerden, hobilerden ve yüz yüze ilişkilerden uzaklaşma
Uyku düzeninde bozulma, gece geç saatlere kadar ekran başında kalma
Okul, iş veya aile sorumluluklarını ihmal etme
Kullanım süresi konusunda yalan söyleme
Problemli durumlardan kaçmak için dijital cihazları kullanma
Sağlıklı Teknoloji Kullanımı
- ✓Günlük ekran süresi hedefi belirleyin (gençler için max 2-3 saat)
- ✓Telefonunuzda ekran süresi takibi kullanın
- ✓Belirli saatlerde ekransız zaman ayırın (yemeklerde, yatmadan önce)
- ✓Bildirimleri kapatın veya sınırlayın
- ✓Sosyal medya uygulamalarını anasayfadan kaldırın
- ✓Kullanım amacınızı belirleyin (amaçsız kaydırma yerine)
- ✓Dijital detoks günleri planlayın
- ✓Fiziksel aktivite yapın (spor, yürüyüş)
- ✓Yüz yüze sosyalleşme fırsatları yaratın
- ✓Okuma, sanat, müzik gibi hobilere zaman ayırın
- ✓Doğada vakit geçirin
Profesyonel Destek
Teknoloji bağımlılığı ciddi bir sorun haline geldiyse, psikolojik danışmanlık ve davranış terapisi yardımcı olabilir. Yeşilay ve AMATEM'ler dijital bağımlılık konusunda destek vermektedir.